Partido e clase

A integración da vangarda na clase exprésase politicamente como Partido Comunista, e historicamente como movemento da clase cara á posición política da vangarda, a posición política do Comunismo.

O PC non xorde, entón, das masas ou do movemento espontáneo das masas proletarias, pero si xorde, necesariamente da clase proletaria. É preciso distinguir conceptualmente a idea de masas da de Clase. As masas forman parte da clase, pero abránguena na súa totalidade. A vangarda é outro dos seus compoñentes esenciais. Cando a vangarda portadora da ideoloxía de vangarda se integra na Clase e se une ao seu movemento de masas, xorde o PC. Por iso dicimos que este partido é un produto da clase proletaria, aínda que non do seu movemento de masas espontáneo. Por iso dicimos que non hai PC sen esa síntese entre vangarda e masas dentro da Clase, aínda que a vangarda poida preexistir como na actualidade preexiste e así pódese constatar nos numerosos círculos marxistas-leninistas que hoxe están organizados e que son produto da desintegración do revisionismo desconectada do movemento obreiro e, polo tanto, sen formar parte orgánica da clase. De feito, esta situación é unha etapa necesaria e previa á consecución do PC: é a etapa de Reconstitución do Partido, etapa que se caracteriza por que a vangarda pugna por formar parte integrante da clase, cousa que só é posible constituíndose en PC.

O proletariado é unha unidade entre conciencia e movemento. Como xa se dixo, na fase da súa aparición aínda non era unha clase. Eran os tempos da desintegración do feudalismo, do auxe do capital comercial e da incipiente manufactura. Os proletarios existen espallados, son un subproduto da disolución das relacións feudais e tenden constantemente a volver ás vellas formas de produción familiar ou gremial. Pero cando o capitalismo aprópiase cada vez máis das esferas produtivas da economía e empeza a dominar toda a produción social e, sobre todo, cando o capital introduce a máquina na produción, a tendencia á proletarización dos produtores faise dominante e iníciase a resistencia máis ou menos organizada dos asalariados. Ao principio esta loita é local ou individual, pero vaise estendendo e organizando a escala nacional. Os proletarios van tomando conciencia de que son unha clase con intereses especiais que se enfronta a outra clase, a dos patróns. A pugna toma, cada vez máis, as connotacións dun enfrontamento entre clases e, cada vez máis, dimensións políticas. Nesta fase do movemento o proletariado constitúese como clase e organízase politicamente como clase (sindicatos, partidos obreiros). A este grao do desenvolvemento do movemento corresponde un tipo de organización e un tipo de conciencia política. O proletariado é xa unha clase social plenamente configurada e as súas accións responden a unha determinada conciencia política independente. Actúa, polo tanto, como partido político. Con todo, esta conciencia e esta organización política sinalan que aínda o movemento proletario atópase dentro do marco burgués, aínda presupoñen as relacións sociais capitalistas como condicións incuestionables; o movemento do proletariado fundamentado na loita de “clase contra clase” aínda se limita á reprodución das condicións desa loita sen outra saída que desenvolvela infinitamente. Por iso, a loita política da clase proletaria céntrase só en adquirir vantaxes para esa loita, céntrase en reformas e emprega a folga ou a legalidade parlamentaria para conseguilas ou referendalas. O movemento proletario só pode dar un salto cualitativo novo e tomar un novo curso acorde coas posibilidades da súa acción política e coas súas metas históricas cando a concienciación revolucionaria introdúzase no seu movemento presentándolle os seus novos e verdadeiros obxectivos políticos e cando isto cristalice nun novo tipo de organización política da clase obreira; en definitivo, cando o movemento proletario diríxase cara ao Comunismo, cando a clase obreira que actúa como partido político burgués tenda a transformarse en organización política comunista, cando a clase como movemento político de resistencia transfórmese en movemento revolucionario, primeiro de maneira incipiente (PC), despois de forma que abrangue a toda a Clase (sociedade comunista).

Na súa loita de clase contra a burguesía, o proletariado pugna constantemente por dotarse deste tipo novo de organización, que acompaña á paulatina toma de conciencia do seu papel revolucionario. Nesa loita, a pervivencia do tipo de organización reformista expresa que o proceso de elevación consciente das masas cara á posición de vangarda comunista é necesariamente gradual, que non se produce de golpe, a través dun só acto político para toda a clase -a constitución do PC, por exemplo-, senón de varios acontecementos históricos -constitución do PC, máis a conquista revolucionaria do poder, máis o cumprimento das tarefas da Ditadura do Proletariado-, por unha banda; e que a burguesía, a través do apoio a esas vellas organizacións, trata de conter e frear a transformación e o paso da conciencia e da organización obreira do seu estadio reformista ao estadio revolucionario, por outro; co que a vella organización obreira transfórmase, obxectivamente, no seu contrario, pois deixa de defender os intereses estratéxicos da clase obreira e pasa a defender os da burguesía, e consuma, con iso e a través das súas direccións oportunistas e revisionistas, a traizón histórica da socialdemocracia ao proletariado. Por esta razón e independentemente das manobras tácticas que esixa todo proceso revolucionario en circunstancias concretas, a socialdemocracia e o revisionismo convertéronse no principal inimigo da Revolución, tanto na súa primeira etapa ou de constitución do PC, porque tratan de desvirtuar a ideoloxía de vangarda e de dificultar o deslindamento de campos coa ideoloxía burguesa, como na etapa de gañar ás masas para a Revolución e de conquistar o poder, porque serve de correa de transmisión da burguesía dentro da clase obreira e porque trata de neutralizar a transformación e a organización revolucionaria das masas.

Se a conversión do proletariado en clase e en partido obreiro ten lugar a través da dialéctica ou loita de “clase contra clase”, da súa loita contra a burguesía pola defensa das súas reivindicacións inmediatas, a conversión do proletariado en clase revolucionaria e en PC ten lugar a través da dialéctica entre vangarda e masas dentro da clase, pois a vangarda é a que transforma e a única que pode transformar a loita de clase xeral do proletariado en conciencia e organización revolucionarias.

Noutras palabras, se o motor do movemento proletario na súa etapa de conformación como clase era a confrontación directa coa outra clase (a burguesía), confrontación que permite a delimitación dos campos sociais ou políticos entre ambas as e a unidade do proletariado como suxeito económico, na etapa de transformación do movemento obreiro en movemento revolucionario (Revolución Proletaria), o motor pasa a ser a acción recíproca entre a vangarda -xa integrada na clase- e as masas do proletariado: en resumidas contas, o motor da elevación da Clase cara ao Comunismo pasa a ser o PC.

O PC non é algo separado da clase, non é algo que se lle dá a esta dende fóra ou que se dirixe a ela dende fóra, o PC é a relación que existe entre a vangarda e as masas da clase na Revolución, relación que encontra unha unidade e acha unha cristalización orgánica diferente en cada unha das etapas da Revolución. O concepto de Clase e o concepto de Partido non deben ser entendidos separadamente, dende unha relación de exclusión, ao xeito metafísico, senón como os dous aspectos dunha unidade dialéctica, como os dous aspectos dunha entidade histórica determinada, o proletariado, cuxo papel revolucionario desenvólvese co movemento desa unidade dialéctica: primeiro, cando, na fase histórica de preparación da Revolución ata finais do século XIX, o proletariado convertese en clase e, polo tanto, esta condición orgánica pasa a ser o aspecto principal, pois tratase da súa organización como unidade social, mentres que o aspecto político xoga un papel secundario, en tanto que o partido obreiro é só un partido aglutinador da clase que defende a súa identidade social e económica como tal clase. Segundo, cando na era da Revolución ata o Comunismo, o proletariado debe converterse en PC, polo que a súa elevación a esta nova condición política é o principal, pois tratase de que cumpra a súa misión histórica de eliminar a sociedade de clases, co que, unha vez alcanzado o Comunismo, supera a súa condición social e económica de clase e desaparece nunha nova síntese a contradición Partido-Clase que define o proletariado -ou a humanidade determinada historicamente como clase asalariada- na sociedade de clases.

Na era da Revolución Proletaria, o movemento da Clase cara ao seu Partido exprésase na contradición entre a vangarda da clase e as masas da clase. Xa non se trata de consolidar cuantitativamente o proletariado como clase particular na historia, nin de defender a súa identidade moral como clase política independente, é dicir, de definirse e separarse política e socialmente respecto da burguesía; trátase de superar, precisamente, as condicións que a determinan como clase política. Esta transformación das tarefas do proletariado explica que a súa organización de vangarda non sexa nin poida ser unha organización de masas, cuxa vocación é a de abranguer a toda a clase o que significaría que permanecería aletargada no nivel económico ou sindicalista do seu desenvolvemento político, coma o sindicato ou o partido reformista, senón unha organización cuxa vocación sexa a de elevala e a de levala cara ao Comunismo. E como se trata de transcender a súa determinación material como clase, de, por dicilo dalgún modo, negar a súa actual condición empírica de clase social explotada para autotransformarse e emanciparse no Comunismo, transformando e emancipando, á vez, a toda a humanidade e elevándoa a un novo estado de civilización, debe ser unha organización que porte unha ideoloxía cualitativamente superior, de vangarda o Comunismo, quen cargue coa responsabilidade de cumprir esa tarefa de elevación do proletariado ata ese novo estado de civilización. Quen, como Anguita e os seus secuaces, se autoproclaman “comunistas” e, ao mesmo tempo, negan o leninismo como no último Congreso do falso PCE, respondendo aos que, dentro da súa organización, reivindican a volta ao leninismo, é dicir, o Comunismo da nosa época, a ideoloxía de vangarda que trata de elevar á clase sobre o seu actual estado de clase explotada, aducindo, precisamente, que, na actual sociedade, no capitalismo, hai un “teito socio cultural” que non se pode superar, están a renegar do que define esencialmente ao Comunismo como ideoloxía, están a exercer o oportunismo electoralista máis descarado, están a demostrar o anticomunismo máis evidente e recalcitrante.

Por todo isto, a ideoloxía é a principal característica que define á nova organización de vangarda, porque ese ideario é o que promove o movemento proletario e o que proxecta o seu ser cara a un horizonte revolucionario, é o que lle abre a conciencia e o despexa da prostración da súa determinación económica como clase produtora de plusvalía e de riqueza allea; por iso, a vangarda proletaria debe achegarse ao resto da súa clase dende a ideoloxía: este é o seu primeiro paso e a súa premisa como tal vangarda, e este é o primeiro paso e a primeira premisa do movemento da clase proletaria cara ao seu Partido, do movemento revolucionario do proletariado.

O Partido é o movemento revolucionario da clase “para si mesma”. A clase que se autotransforma de clase explotada en humanidade emancipada é o Partido como expresión do movemento da clase nesa transformación. Isto ten diferentes solucións segundo a etapa na que o movemento se encontre. Cando, nun primeiro momento, un sector da sociedade adquire a conciencia comunista, pero inviste a maioría dos seus esforzos en asumila completamente e en organizar a forma de empezar a levala á clase obreira, aínda non existe Partido, nin en consecuencia, movemento revolucionario, xa que aínda se trata de que a vangarda ideolóxica entre a formar parte da clase. Digamos de paso, neste punto, que, para constituírse en parte da clase revolucionaria moderna, non é requisito único e indispensable compartir a súa situación material a súa posición no proceso produtivo, senón que tamén se pode ser parte da clase compartindo a súa ideoloxía -que é, en esencia, revolucionaria-. Este é o primeiro tramo que debe cubrir a vangarda (ideolóxica) para poder ser parte da clase e, polo tanto, para poder cumprir o seu papel de vangarda (revolucionaria). Mentres quede pendente esta tarefa, non existe vangarda real, práctica, non existe orientación revolucionaria para a clase, nin, polo tanto movemento cara ao Comunismo, nin PC.

Nun segundo momento, cando a vangarda asumiu a ideoloxía e tomou contacto coas masas da clase, de maneira que puido crear un incipiente movemento cara a ese ideario, cúmprense as condicións para a existencia do PC como organización política específica, pois a clase, unha vez integrada a vangarda no seu seo, xa pode empezar a transformar o seu movemento espontáneo nun movemento consciente (revolucionario) cara á posición ideolóxica e política do ideario e do programa dese Partido, o Comunismo. Neste momento e neste sentido, o PC nace como organización da vangarda máis o movemento das masas cara a ela.

Posteriormente, ese movemento debe estenderse ata todas as masas da clase, para o que a vangarda debe utilizar todos e cada un dos instrumentos políticos que o desenvolvemento deste proceso esixa e permita: organizacións de masas para fortalecer o movemento revolucionario e a posición política da vangarda, é dicir, para fortalecer o PC; Ditadura do Proletariado, para varrer os obstáculos que a vella sociedade opón á extensión do movemento; construción de relacións sociais novas, para acelerar a elevación da clase cara ao Comunismo, etc.

Comité Central do PCR
Abril 1996